Usmonli sultonlarining qarorgohi bo‘lgan Topkapi saroyi bugungi kunda muzey sifatida madaniy xazinaga ega. Topkapi saroyining tarixi 1460-yilga, muzeyning tarixi esa 1924-yilning 3-apreliga borib taqaladi.
Topkapi saroy muzeyi tarixi
Istanbulning Fotih shahrida joylashgan Topkapi saroy muzeyi Usmonlilar imperiyasining 600 yillik tarixida 400 yil davomida davlatning maʼmuriy markazi va Usmonli sultonlarining rasmiy qarorgohi boʻlgan. Bir paytlar 4000 ga yaqin aholini qabul qilgan saroyga har yili yuz minglab odamlar tashrif buyurishadi.
Topkapi saroy muzeyi tarixi 1460-yilga borib taqaladi. Sulton Mahmud Fotih tomonidan Istanbul fath qilinganidan keyin qurilgan ushbu saroy 1478-yilda qurib bitkazilgan.
Turkiya Respublikasi tashkil etilgandan keyin Mustafo Kamol Otaturkning iltimosiga binoan 1924-yil 3-aprelda muzeyga aylantirilgan Topkapi saroyi respublikaning birinchi muzeyidir.
Topkapi saroyi muzeyi asarlari
Keling, Topkapi saroyi muzeyi asarlari orasida eng mashhurlari haqida gaplashamiz.
Muqaddas yodgorliklar: Topkapi saroyi muzeyi asarlari ichida eng muhimi, shubhasiz, muqaddas yodgorliklardir. Hz. Muhammad va boshqa islom payg’ambarlariga tegishli deb hisoblangan bu asarlar orasida Hz. Muhammadning qilichi, soqoli va oyoq izi ham bor.
Topkapi xanjari: Zumrad va olmos bilan bezatilgan, dastasi uchida yashirin soati bo‘lgan Topkapi xanjari Usmonlilar davri hunarmandchiligining mahoratini aks ettiradi va dunyodagi eng qimmatli xanjarlardan biri hisoblanadi.
Kashikchi olmosi: 86 karatli Kashikchi olmosi dunyodagi eng katta olmoslardan biridir. Topkapi saroyi muzeyi orasida ajralib turadigan olmos 17-asrda Hindistonda kesilgani taxmin qilinmoqda.
Sulton Mahmud Fotih taxti: Ma’lumki, Sulton Mahmud Fotih taxti Usmonlilar imperiyasining eng ulug‘vor taxtlaridan biridir. Oltin, kumush va qimmatbaho toshlar bilan bezatilgan taxt, Topkapi saroyi muzeyi asarlari orasida eng diqqatga sazovor yodgorlikdan biridir.
Imperator xazinasi: Zargarlik buyumlari, qurollar, chinni buyumlar va boshqa ko’plab qimmatbaho buyumlar Topkapi saroyi muzeyining G’aznachilik bo’limida namoyish etiladi.
Topkapi saroyi muzeyi arxitektura xususiyatlari
Topkapi saroyi muzeyi arxitekturasi bilan ham diqqatni tortadi. Usmonli imperiyasining boy tarixi va madaniyatini aks ettiruvchi muzeyda Vizantiya va Saljuqiy me’morchiligi hamda klassik Usmonli me’morchiligi izlari mavjud. Taxminan 700 000 kvadrat metr maydonni egallagan Topkapi saroyi muzeyi qurilishida tosh, g’isht, yog’och va marmar kabi materiallar ishlatilgan. Saroy bezaklarida koshin, marmar, yog‘och o‘ymakorligi, qalam ishi kabi elementlar alohida ajralib turadi.
Topkapi saroy muzeyi qayerda?
Topkapi saroy muzeyi Istanbulning Fotih shahridagi Sultonahmet tumanida joylashgan. Tumandagi Bab-i Humayun ko’chasida joylashgan.
Eslatib o‘tamiz, Topkapi saroyi muzeyiga tashrif buyurishning eng amaliy yo‘li jamoat transporti hisoblanadi.
Topkapi saroyi muzeyiga kirish soatlari
Topkapi saroyi muzeyiga seshanba kunlaridan tashqari har kuni soat 09.00 dan 17.00 gacha tashrif buyurish mumkin.
Malohat ARTIKOVA
