AQSHning Massachusets shtatidagi Tafts universiteti nevrologlari miyaning travmatik jarohatlarga munosabati haqidagi yangi maʼlumotlarni oʻrganishdi. Ular bosh travmasining taʼsiri dastlabki taʼsir joyidan ancha uzoqroq ekanligini aniqladilar.
Olimlar neyron faolligining lyuminessent sensorlarini elektrodlar bilan birlashtirgan yangi tasvirlash texnikasidan foydalanishdi. Bu miyaning travmatik miya shikastlanishiga (TMSH) munosabatini baholashga imkon beradi. Ushbu yondashuv tufayli tadqiqotchilar shikastlangandan keyin miyaning turli sohalari oʻrtasidagi oʻzaro taʼsirlarni kuzatish va qayd etish, yoʻqolgan aloqalar uchun kompensatsiya sifatida yangi neyron yoʻllarning shakllanishini qayd etish imkoniyatiga ega boʻldi.
Tadqiqot guruhi, odatda avtohalokat yoki yiqilish kabi jiddiy taʼsirlardan kelib chiqadigan TMSHlar shikastlanishning bevosita hududidan tashqarida keng tarqalgan miya reaksiyasini keltirib chiqarishini aniqladi.
Shunisi eʼtiborga loyiqki, miya yoʻqolgan aloqalarni tiklash uchun ikkala yarim sharda yangi nerv yoʻllarini yaratish orqali oʻz-oʻzini davolash va moslashish jarayonini boshlaydi. Ushbu adaptiv javob miya plastikligi va moslashuvchanligi darajasini koʻrsatadi, bu ilgari TMSH tadqiqotlarida yetarlicha baholanmagan.
Bu shuni koʻrsatadiki, miyaning shikastlanishga boʻlgan munosabati butun miya boʻylab qayta tashkil etishning murakkab jarayonini oʻz ichiga oladi va shikastlangan hudud bilan cheklanmaydi.
Olimlar ularning kashfiyoti miya shikastlanishining uzoq muddatli oqibatlarini yumshata oladigan samaraliroq davolash usullarini ishlab chiqishga yordam beradi, deb umid qilmoqda.
