Makroiqtisodiy va hududiy tadqiqotlar instituti (MHTI) mutaxassislari qishloq xo‘jaligini moliyalashtirish bo‘yicha Yevropa Ittifoqi mamlakatlarining tajribasini o‘rgandi.
Yevropa Ittifoqi mamlakatlarida tijorat banklari tomonidan an’anaviy kreditlashdan tashqari bir qancha muqobil moliyalashtirish manbalari ham mavjud.
Kooperativ banklar ko‘pincha qishloq aholisiga yaqinroq bo‘lib, nisbatan yaxshiroq shartlarni taqdim etadi (past foiz stavkalari, garovga qo‘yiladigan talablarni kamaytirish).
Shunday qilib, Sloveniyada dastlab kooperativ banklarning rivojlanishi natijasida yuzaga kelgan Sloveniya Yer banki (Deželna Banka Slovenij) qishloq xo‘jaligi va oziq-ovqat sanoatiga ixtisoslashgan eng yirik moliya instituti hisoblanadi.
Kredit uyushmalari fermerlarga tijorat banklari ma’qullashdan unchalik manfaatdor bo‘lmagan kichik kreditlar beradi. Uyushmalari moslashuvchanlik va mijozlarga individual yondashuv bilan ajralib turadi.
Ruminiyada kredit uyushmalari kichik fermerlar uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega. Jami 3 millionga yaqin a’zo bo‘lgan 3 mingga yaqin kredit uyushmalari mavjud.
Ruminiya va Bolgariyada mikrokredit tashkilotlari kichikroq fermer xo‘jaliklariga xizmat ko‘rsatadi. Ular mikrokreditlar qisqa muddatga beradi (aylanma mablag‘lar, investisiyalar). Shu bilan birga, ular qishloq joylarda keng filiallar tarmog‘iga ega bo‘lib, kreditlashning soddalashtirilgan tartiblariga ega.
Ipoteka assosiatsiyalari va pensiya jamg‘armalari ham qishloq xo‘jaligini moliyalashtirishda muhim rol o‘ynaydi. Bunga Shvesiya va Daniya misol bo‘la oladi.
